महावाचन उत्सव 2024: वाचन संस्कृतीचा साजरा, विद्यार्थ्यांच्या व्यक्तिमत्वाचा विकास

विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची गोडी निर्माण व्हावी आणि वाचन संस्कृतीला प्रोत्साहन मिळावे या उद्देशाने महाराष्ट्र शालेय शिक्षण विभागाने ‘महावाचन उत्सव’ हा महत्वाकांक्षी उपक्रम राबविला आहे. 16 ऑगस्ट 2024 रोजी सुरू झालेल्या या उपक्रमांतर्गत, 25 सप्टेंबर 2024 पर्यंत राज्यातील एक लाखांहून अधिक शाळांनी नोंदणी केली आहे, ज्यात 42 लाख 84 हजारांहून अधिक विद्यार्थी सहभागी झाले आहेत. या उपक्रमात सर्वाधिक उत्साहाने सहभाग नोंदविणाऱ्या जिल्ह्यांमध्ये बीड जिल्ह्याचा उल्लेखनीय वाटा आहे, जिथे 96.22 टक्के विद्यार्थ्यांनी सहभाग घेतला आहे.

महावाचन उत्सवाचा उद्देश

या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश म्हणजे विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची आवड निर्माण करणे आणि मराठी भाषा, साहित्य व संस्कृतीशी त्यांची ओळख करून देणे. वाचनाच्या माध्यमातून विद्यार्थ्यांचा व्यक्तिमत्व विकास होईल, त्यांच्या सृजनशीलतेला चालना मिळेल, आणि भाषा व संवाद कौशल्ये विकसित होतील, अशी अपेक्षा ठेवली आहे.

2023 व 2024 मधील यशस्वी प्रगती

मागील वर्षी म्हणजेच 2023 मध्ये या उपक्रमात 66 हजार शाळांनी नोंदणी केली होती. यंदा या उपक्रमाला अधिक मोठ्या प्रमाणात प्रतिसाद मिळाला असून, सर्व माध्यमांच्या व व्यवस्थापनाच्या शाळांमधील तिसरी ते बारावी इयत्तेतील विद्यार्थी या उपक्रमात सामील झाले आहेत.

अमिताभ बच्चन यांची भूमिका

यावर्षीच्या महावाचन उत्सवासाठी ज्येष्ठ अभिनेते अमिताभ बच्चन यांची ब्रँड अँबेसिडर म्हणून निवड करण्यात आली आहे. त्यांनी विद्यार्थ्यांना दररोज किमान 10 मिनिटे वाचन करण्याचे आवाहन केले आहे, जेणेकरून त्यांना दररोज नवीन काहीतरी शिकता येईल. अमिताभ बच्चन यांच्या प्रोत्साहनामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची आवड अधिक तीव्र होईल, अशी अपेक्षा आहे.

रिड इंडिया संस्थेचे सहकार्य

या वर्षी ‘रिड इंडिया’ संस्थेच्या सहकार्याने हा उपक्रम मोठ्या प्रमाणात राबविण्यात येत आहे. या उपक्रमामुळे राज्यातील विद्यार्थ्यांना दर्जेदार साहित्य व लेखक, कवी यांच्याशी परिचय होईल. विद्यार्थ्यांच्या वाचन संस्कृतीला चालना देणारा आणि त्यांना सृजनशील बनवणारा हा उपक्रम निश्चितच महत्वाचा ठरेल.

वाचन संस्कृतीचा महत्त्वाचा टप्पा

विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची गोडी निर्माण करणे हे त्यांच्या शैक्षणिक आणि वैयक्तिक विकासासाठी अत्यंत आवश्यक आहे. वाचनामुळे केवळ ज्ञानच मिळत नाही, तर जीवनाची दृष्टीही विस्तारते. वाचनाच्या सवयीने विद्यार्थी भविष्यामध्ये अधिक सर्जनशील व कल्पक बनू शकतात.

‘महावाचन उत्सव‘ हा विद्यार्थ्यांच्या वाचन संस्कृतीला चालना देणारा आणि त्यांच्या व्यक्तिमत्वाचा विकास करणारा उपक्रम आहे. महाराष्ट्रातील शाळांमध्ये वाचनाची नवीन दिशा निश्चितपणे या उपक्रमामुळे निर्माण होत आहे. ‘वाचन’ या मूलभूत सवयीचा हा उत्सव विद्यार्थ्यांच्या जीवनात दीर्घकालीन सकारात्मक बदल घडवेल, असा विश्वास आहे.